piątek, 21 czerwca 2013

"Lato, lato, lato czeka... "

Zaczyna się lato... chociaż słoneczko odwiedza nas już od pewnego czasu  :)
a że lubie zwyczaje i obyczaje, pogrzebałam tochę w internecie (i nie tylko) i posprawdzałam jak to z tym witaniem lata bywało... i oto co znalazłam:


Nadeszło letnie przesilenie - magiczna data, z którą wiąże się wiele tradycyjnych obrzędów.
Przesilenie letnie to moment największego odchylenia Słońca od równika. W tym czasie na półkuli północnej przypada najdłuższy dzień roku, podczas, gdy na półkuli południowej najdłuższa noc.


Witanie lata wywodzi się z tradycji dawnych Słowian, Germanów i Celtów. W dniu przesilenia słonecznego obchodzili oni święto: słońca, księżyca, radości, urodzaju, wody, ognia i miłości.

Kiedyś "wianki" były jednym z najważniejszych świąt pogańskich. W chrześcijańskim kraju tradycja jednak nie zaginęła, lecz stopniowo przeobrażała się w noc świętojańską. Ta poświęconą została świętemu Janowi Chrzcicielowi. Zaczęto obchodzić ją nieznacznie później - nie z 21 na 22 czerwca, lecz z 23 na 24. A pielęgnowane zwyczaje płynnie się przenikają - często towarzyszą im ogniska i skoki nad ich żarem, kąpanie się nago w nurcie rzek i tańce, gdzieniegdzie pali się kukły. Tę pierwszą noc lata, szczególnie na wschód od Mazowsza, aż po Ukrainę i Rosję, zwie się nocą kupały - to również słowiański sposób na przywitanie lata.




Przesądy i zwyczaje świętojańskie:               
  • dla ochrony przed czarownicami i złymi mocami pali się kije od starych mioteł - miało to też utrudnić czarownicom podróż na Łysą Górę
  • w tym dniu zbiera się zioła, które nabierają specjalnej mocy - nie wolno jednak tego robić po zachodzie słońca aż do północy
  • o północy zaczynają się poszukiwania kwiatu paproci - znaleźć go może tylko naga dziewczyna, która w dodatku ani razu nie może obejrzeć się za siebie, oddając się poszukiwaniom (ów kwiat miał pomóc w znalezieniu dobrego męża)
  • legeda głosi, że ten, kto go znajdzie kwiat paproci może dostrzec zaklęte, ukryte przed innymi spojrzeniami skarby, a niektórzy twierdzą, że znalazca może liczyć na spełnienie wszystkich życzeń - mogą one jednak dotyczyć
    tylko jego, inaczej czar pryska, a właściciela kwiatu czeka kara
  • dla chłopców to czas poszukiwania dziewcząt - ten, który zakocha się w dziewczynie podczas sobótki i ożeni się z nią, będzie w małżeństwie szczęśliwy
  • wianki z włożoną do środka zapaloną świecą puszczały panny nocą na wodę - młodzieńcy wyławiali je szukając później ich właścicielek (wyłowienie wianka wróżyło dziewczynie szybkie zamążpójście)

A jak letnie przesilenie jest świętowane w innych krajach...
  • Irlandia - Midsummer
W Irlandii do największych imprez związanych z przesileniem należy Midsummer Festival na wzgórzu Tara koło Dublina, stanowiący spotkanie z irlandzką muzyką i poezją (podobny festiwal odbywa się w Cork).
  • Szwecja - Midsommerafton 
Tradycją jest stawianie krzyża ozdobionego kwiatami z dwoma wiszącymi wiankami w weekend przypadający najbliżej dnia 24 czerwca. Tańcząc i bawiąc się wokół krzyża wita się nadejście lata. Ciekawą tradycją jest spożywanie kiszonego śledzia, który marynuje się w puszkach. Obrzęd ten praktykuje się z chwilą otwarcia sezonu sprzedaży, serwowania i dostaw tej ryby. Zapach tak marynowanego przysmaku jest jednak nieznośny dla nosa, często więc czynność otwierania puszki odbywa się... pod wodą.
  • Wielka Brytania - Summer solstice
Z obchodami przesilenia letniego na Wyspach Brytyjskich można spotkać się głównie w Kornwalii i południowo- zachodniej Anglii (West Country). Festyny z ogniskami rozpalanymi na wzgórzach, zabawami i pokazami sztucznych ogni odbywają się najczęściej w weekendy najbliżej 21 lub 24 czerwca.
Współcześni druidzi, hippisi, ciekawscy i turyści witają świt najdłuższego dnia w roku przy najważniejszej budowli megalitycznej w Wielkiej Brytanii - Stonehenge.
  • Łotwa - Jani
Święto letniego przesilenia jest na Łotwie świętem państwowym obchodzonym 23 czerwca - Ligo - wieczór ludowych pieśni oraz 24 czerwca - Jani (dzień Jana). W noc Jana powszechnie rozpala się ogniska a domy przystraja się lipowymi gałązkami, wiązankami kwiatów polnych i traw oraz wiankami z dębowych liści, które pojawiają się także na głowach świętujących (zwłaszcza Janów). Spożywa się świętojański ser z kminkiem i pije piwo.
  • Kraje katalońskie - Nit de Sant Joan
Święta ognia (festes del foc) w krajach katalońskich (Katalonia, Walencja, Baleary) to płonące wszędzie ogniska. Najbardziej spektakularny charakter przybierają one w Barcelonie. Płoną na każdej ulicy, a mieszkańcy wrzucają do nich cokolwiek mają łatwopalnego gromadzonego przez cały rok na tę specjalną okazję.
Jedną z fom manifestacji katalońskiej wspólnoty jest ogień rozpalany 23 czerwca na pirenejskim szczycie Canigo w Katalonii francuskiej (Flama del Canigo), który liczni ochotnicy z pochodniami roznoszą każdego roku do katalońskich wsi i miast, aby podpalić świętojańskie stosy.


Źródła:
internet
J.G. Frazer "Złota Gałąź"
H. Szymanderska "Polskie tradycje świąteczne"
A. Zadrożyńska "Powtarzać czas początku"





Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Dziękuję za odwiedziny i każdy pozostawiony komentarz :)

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...